دست نوشته های اقتصادی و فلسفی ۱۸۴۴
متأسفانه مارکس و مارکسیسمی که در ایران شناخته شده هنوز عمدتآ مبتنی بر روایات مارکسیسم رسمی و آثار دست دوم و سوم دربارهی اندیشه‌های اوست. و همین آشنایی با خودِ مارکس و خواندن آثار او را ضروری میگرداند. دست‌نوشته‌های اقتصادی و فلسفی از نوشته‌های دوران جوانیِ مارکس است که مدت‌ها ناشناخته مانده بود و نزدیک به یک قرن بعد از زمان نگارش انتشار یافت. یکی از مهم‌ترین اندیشه‌هایی که در این کتاب مطرح شده است مفهوم بیگانگی است که بعدها محور بحث‌های بسیار قرار گرفت: «رابطهی کارگر با محصول کار خویش، رابطه با شیء بیگانه است... هرچه کارگر از خود بیشتر در کار مایه بگذارد، جهان بیگانهی اشیائی که میآفریند بر خودش و ضد خودش قدرت‌مندتر میگردد، و زندگی درونیاش تهیتر میگردد و اشیاءِ کم‌تری از آنِ او میشوند... کارگر زندگی خود را وقف تولید شیء میکند اما زندگیاش دیگر نه به او، که به آن شیء تعلق دارد ... محصول کار او هرچه باشد، او دیگر خود نیست...». این کتاب یکی از مهم‌ترین منابعی است که میتوان در پرتوِ آن میتوان خاستگاه‌ها و چگونگی شکل‌گیری اندیشه‌های مارکس را دریافت.