موسیقی دانان امروز
رومن رولان در این کتاب به زندگی، آثار و معرفی هکتور برلیوز، ریچارد واگنر، کامی سن سان، ونسان دندی، ریچارد اشتراوس، هوگو ولف، دون لورنتسو پروتزی، معرفی موسیقی فرانسه و آلمان، کلود دبوسی و در پایان نیز نام نامه موسیقی دانان پرداخته است. اما این کتاب ابتدا در سال 1908 منتشر شد (در دو جلد به نام موسیقی‌دانان دیروز و موسیقی امروز). به قول رومن رولان: «این جستارها صرفاً برای اهل فن نوشته نشده‌اند، بلکه مخاطب آنها خواننده هوشمندی است که شاید اطلاعات فنی در زمینه موسیقی نداشته باشد اما به موسیقی علاقه دارد و از خواندن سرگذشت نوابغ هنر لذت می‌برد.» رومن رولان این اثر را با «هکتور برلیدز» آغاز می‌کند و سپس به سراغ ریشارد واگنر می‌رود. رولان در ادامه به کامی‌سن سانس، ونسان دندی، ریچارد استراوس، هوگوورلف، دون لورنتسو پروزی، موسیقی فرانسه و آلمان، کلود دبوسی می‌پردازد. همچنین بخشی از این اثر به نهضت موسیقایی پاریس از 1870 به بعد اختصاص دارد که در آن مولف به پاریس و موسیقی، نهادهای موسیقایی پیش از 1870، نهادهای جدید موسیقایی و وضع کنونی فرانسه می‌پردازد. به راستی برای لذت بردن بیشتر از آثار موسیقی باید آهنگساران را بهتر شناخت و این امری است که صرفاً با دانستن نام آهنگساز امکان‌پذیر نیست. «خوب است با شیندن یک سنفونی بایک قطعه موسیقی مجلسی، پدیدآورنده اثر را نیز بشناسیم و برعکس پس از آشنایی با این یا آن آهنگساز آثارش را بشنویم. با این افزایش شناخت، جاذبه موسیقی گسترش می‌یابد.» این کتاب در آخر، یادداشت‌های رومن رولان را دربرمی‌گیرد که به نوعی مکمل متن اصلی اثر است. آخرین بخش کتاب پیوست‌های مترجم نام دارد که اصطلاحات و فهرست نامها را دربرمی‌گیرد. این بخش نیز می‌تواند اطلاعات بسیار مفیدی را به ویژه درباره اصطلاحات در اختیار خواننده قرار دهد. هرچه با سرگذشت هنرمندان بزرگ آشناتر می شویم شگفت‌زده‌تر می‌شویم که چه رنج و اندوه بی‌کرانی بر زندگی‌شان سایه افکنده است. آنها نه تنها در بوته آزمون‌ها و دشواری‌ها زندگی روزمره گداخته می‌شوند که بر آنها به دلیل حساسیت بیشترشان بی‌رحمانه تر اثر می‌کند. جان‌های خسته به ندرت می‌توانند چنین پیکار بی‌وفقه‌ای را ادامه دهند و برترین نوابغ شاید چیزی جز بیماری و بی‌نوایی و حتی مرگ زود هنگام نصیبشان شود.